Từ điển
Mụn nội tiết
Mụn là một trong những nỗi băn khoăn to lớn đối với chúng ta. Có rất nhiều loại mụn và thường gặp nhất là mụn trứng cá, mụn viêm, mụn đầu đen, mụn ẩn,…Ngoài ra, còn một nỗi khổ dai dẳng nữa mà các cô gái cũng thường xuyên gặp phải, đó chính là mụn nội tiết.
1. Mụn nội tiết là gì?
Mụn nội tiết là một loại mụn liên quan đến sự thay đổi của các loại hormone trong cơ thể mỗi người, và thường được gọi là mụn trứng cá. Mụn nội tiết có thể xuất hiện ở mọi nhóm tuổi nhưng phổ biến nhất vẫn là trong giai đoạn dậy thì, đặc biệt là ở phụ nữ. Ngoài ra mụn nội tiết cũng thường xuất hiện vào chu kỳ kinh nguyệt hay giai đoạn mãn kinh đối với phụ nữ.
Ước tính trên toàn thế giới có khoảng 50% phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 29 mắc phải tình trạng mụn nội tiết. Có nhiều ý kiến khác nhau về mụn nội tiết nhưng sự mất cân bằng hormone là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng này.
2. Nguyên nhân của mụn nội tiết
Nguyên nhân của mụn nội tiết là do sự thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ kinh nguyệt, giai đoạn mang thai và mãn kinh. Loại mụn này làm hoạt động của các tuyến dầu bị thay đổi. Điều đó dẫn đến sự bùng phát bã nhờn. Từ đó sẽ dẫn đến hiện tượng tắc lỗ chân lông, viêm đỏ, và mụn nội tiết sẽ xuất hiện.
Đối với cả hai giới, mụn nội tiết có thể là sự tiến triển của mụn đầu trắng, mụn đầu đen. Trong một số trường hợp có thể là hậu quả của mụn bọc, mụn viêm, mụn mủ,… mụn nội tiết gây mất vẻ đẹp của làn da, làm cho chúng ta mất tự tin khi giao tiếp.
3. Chẩn đoán
Bác sĩ sẽ chẩn đoán mụn nội tiết thông qua:
- Thăm khám lâm sàng: hỏi bệnh để khai thác bệnh sử.
- Hỏi độ tuổi: thường là tuổi dậy thì.
- Thời kỳ hành kinh, tiền mãn kinh, mãn kinh.
- Thai nghén.
- Bệnh ở da đã mắc trước đó như: viêm da, mụn trứng cá, mụn mủ, mụn bọc,…
Ngoài ra, các bác sĩ chuyên khoa da liễu cũng đôi khi cần đến các xét nghiệm như:
- Soi da
- Sinh thiết da
- Định lượng nội tiết tố Androgen trong máu.
4. Điều trị
Mụn do rối loạn nội tiết tố nếu nhẹ thì có thể điều trị rất hiệu quả bằng những loại thuốc không kê đơn. Tuy nhiên, hầu hết mụn do rối loạn nội tiết tố là mụn dạng nang.
Những mụn dạng này thường ăn sâu dưới da. Vì thế, các loại thuốc thoa thông thường rất khó tác động đến được mụn. Trong tình huống này, các loại thuốc uống sẽ giúp mang làm sạch da và cân bằng nội tiết tố bị rối loạn.
Thuốc tránh thai (ngừa thai)
Loại thuốc này được dùng để điều trị mụn do rối loạn nội tiết tố thường có chứa ethinylestradiol cùng với một trong các thành phần sau:
- Norgestimate
- Norethindrone
- Drospirenone
Các thuốc này có thể kết hợp với nhau giúp cải thiện tình trạng mụn. Đặc biệt, trong những giai đoạn hormone nội tiết tăng cao như thời kỳ rụng trứng, dậy thì.
Tuy nhiên, nếu bạn có bệnh lý về huyết áp, đã từng bị ung thư vú hoặc bệnh đông máu thì không nên điều trị bằng phương pháp này.
Thuốc kháng Androgen
Các loại thuốc kháng Androgen có công dụng giảm nồng đỗ nội tiết tố nam Androgen. Nồng độ Androgen tăng cao sẽ có thể góp phần gây ra mụn trứng cá. Tình trạng này là do sự kích thích quá trình sản xuất chất nhờn trên da.
5. Một số phương pháp điều trị khác
Retinoid
Nếu tình trạng mụn không quá nặng, chúng ta có thể sử dụng Retinoid. Đây là một loại thuốc có nguồn gốc từ vitamin A. Hiện nay có khá nhiều loại kem có chứa Retinoid.
Nhiều loại gel hoặc lotion không kê toa cũng có tác dụng trị mụn. Tuy nhiên, bạn cần hỏi ý kiến của bác sĩ chuyên khoa về thời gian và liều lượng sử dụng. Mục đích là để thuốc mang lại hiệu quả cao nhất và đảm bảo an toàn cho da.
Kem retinoid
Nếu bạn quyết định sử dụng những sản phẩm có chứa Retinoid, bạn nên thoa kem chống nắng kèm theo mỗi ngày. Bởi vì Retinoid sẽ làm da của bạn dễ bị ăn nắng dẫn đến xạm da.
Các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên
Một số sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên sẽ góp phần làm giảm tình trạng mụn nội tiết, bao gồm:
- Dầu tràm trà 5%
- Axit thực vật Alpha hydroxy acid (AHA)
- Trà xanh
- Lô hội (nha đam)
Bên cạnh việc thoa trực tiếp các chất lên da, một số phương pháp toàn thân giúp giảm độ nặng của mụn bao gồm:
- Ăn nhiều cà chua
- Uống nhiều nước (1,5 đến 2 lít nước mỗi ngày).
- Uống nước ép nha đam.
- Bổ sung vitamin C từ trái cây, rau quả.
- Tăng cường vitamin E có nguồn gốc thực vật.
6. Chế độ ăn uống phù hợp khi bị mụn
Một số thực phẩm có thể giúp hạn chế hoặc mụn trứng cá. Đặc biệt là các thực phẩm kháng viêm giàu chất chống oxy hóa. Axit béo omega-3 cũng có công dụng làm giảm tình trạng viêm da. Đồng thời cũng giúp đẩy nhanh quá trình điều trị mụn nội tiết.
Để hạn chế hoặc phòng mụn do rối loạn nội tiết tố, chúng ta không nên sử dụng nhiều các thực phẩm như:
- Đường
- Các sản phẩm từ sữa như sữa đặc có đường, phô mai, bánh sữa,…
- Tinh bột tinh chế, ví dụ như bánh mì trắng, mì ống.
- Các loại thịt đỏ.
Quá trình điều trị mụn sẽ cần sự kiên nhẫn và kéo dài. Vì vậy nên bạn đừng nản lòng vì sau một vài ngày điều trị mà vẫn chưa thấy tiến triển trên da. Bạn hãy tập thói quen duy trì lối sống lành mạnh. Bên cạnh đó, bạn cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để giải tỏa nhanh các nốt mụn xấu xí nhé!
